Tăng cường hợp tác nghiên cứu về động lực và môi trường biển với Viện Khoa học Tự nhiên Hoàng gia Vương quốc Bỉ

Viện Khoa học Tự nhiên Hoàng gia Vương quốc Bỉ (Royal Belgian Institute of Natural Sciences-RBINS) được thành lập năm 1846, là một trong 10 tổ chức khoa học chính phủ, thuộc Cơ quan chính sách khoa học liên bang Bỉ (Belgian Science Policy Office- Belspo). RBINS đã tham gia rất nhiều hoạt động khoa học và nhiệm vụ nghiên cứu do chính phủ giao. Bên cạnh việc quản lý bảo tàng Khoa học Tự nhiên (38 triệu mẫu vật, lớn thứ 3 ở châu Âu, là 1 trong 10 bảo tàng tự nhiên lớn nhất thế giới), RBINS còn là tổ chức nghiên cứu rất mạnh trong lĩnh vực bảo tồn, đa dạng sinh học và vật lý hải dương học. Viện Tài nguyên và Môi trường biển (IMER) và RBINS đã có những hợp tác đầu tiên từ những năm 2008-2009, trong việc phát triển hệ thống mô hình thủy nhiệt động lực – sinh thái (COupled Hydrodynamical Ecological model for REgioNal Shelf seas- COHERENS), tập trung vào các hoạt động trao đổi, tập huấn. Trong giai đoạn 2011-2013, RBINS và IMER đã phối hợp thực hiện đề tài Nghị định thư Việt-Bỉ “Phát triển hệ thống mô hình thủy nhiệt động lực – sinh thái biển phục vụ nghiên cứu và quản lý tài nguyên biển vùng ven bờ Việt Nam, CLIMARCO”. Trong khuôn khổ thực hiện đề tài này, một hệ thống mô hình thủy nhiệt động lực cho vùng ven bờ châu thổ sông Hồng và vịnh Hạ Long (là nơi có địa hình cực kỳ phức tạp) đã được phát triển cùng với cơ sở dữ liệu cần thiết ở khu vực nghiên cứu đã được xây dựng. Các kết quả áp dụng mô hình COHERENS ở khu vực này cũng khá phù hợp và hứa hẹn khả năng ứng dụng cho các vùng biển khác của Việt Nam.

Tiếp nối các kết quả của đề tài CLIMARCO, trong giai đoạn 2015-2018, IMER và RBINS cùng phối hợp để tiếp tục phát triển COHERENS cho khu vực Cát Bà-Hạ Long, phục vụ dự án “Tăng cường năng lực cho đa dạng sinh học ở Việt Nam- Building capacities for biodiversity in Vietnam”, tập trung vào các hoạt động chủ yếu là phát triển tính năng nâng cao của COHERENS ở vùng biển có địa hình phức tạp, chịu ảnh hưởng của chế độ khí hậu mang tính chất nhiệt đới gió mùa. Với việc áp dụng thành công hệ lưới cong trực giao (orthogonal curvilinear grid), và kiểu tính toán song song (Parallel computing) cùng với sự hỗ trợ của các thư viện IMP, mô hình COHERENS đã tiệm cận khả năng tính toán như các hệ thống mô hình lớn (Delft3D, MIKE, ROMS…).

Quan hệ hợp tác nghiên cứu về động lực và môi trường biển giữa IMER và RBINS tiếp tục được tăng cường củng cố bằng việc triển khai thực hiện đề tài Nghị định thư Việt- Bỉ“Nghiên cứu phát triển và áp dụng bộ công cụ mô hình 3D tích hợp thủy nhiệt động lực-chất lượng nước phục vụ giám sát và quản lý tai biến môi trường dưới tác động của con người và biến đổi khí hậu”, Mã số NĐT.97.BE/20 (hay còn gọi lại CLIMDIS) giai đoạn 2020-2023 do TS. Vũ Duy Vĩnh (IMER) và TS. Genevieve Lacroix  (RBINS) đồng chủ trì thực hiện. Mục tiêu chính của đề tài này là: Nghiên cứu phát triển được bộ công cụ mô hình 3D tích hợp thủy nhiệt động lực-chất lượng nước (trên cơ sở mô hình COHERENS), phù hợp với điều kiện Việt Nam để phân tích, đánh giá phục vụ quản lý và giám sát môi trường, đồng thời áp dụng vào khu vực thí điểm vịnh Hạ Long.

Trong khuôn khổ các hoạt động của đề tài NĐT.97.BE/20, các thành viên chủ chốt của phía đối tác Bỉ đã sang Việt Nam từ ngày 15 đến ngày 20 tháng 01 năm 2024, để tập huấn chuyển giao một phần kết quả phát triển mô hình COHERENS, và tham gia Hội thảo đánh giá các kết quả đạt được/hoàn thiện sản phẩm của đề tài. Hội thảo có sự tham dự của Lãnh đạo Viện Tài nguyên và Môi trường biển, chủ nhiệm dự án phía Bỉ và Việt Nam, đại diện vụ Hợp tác quốc tế- Bộ Khoa học và Công nghệ, chuyên gia nước ngoài và các nhà khoa học phía Việt Nam cũng như phía Bỉ.

Bên cạnh, các kết quả tập huấn, Hội thảo, các thành viên chủ chốt của đề tài NĐT.97.BE/20 và chuyên gia quốc tế cũng đã thảo luận, trao đổi về các kế hoạch hoàn thiện sản phẩm của đề tài cũng như định hướng hợp tác giữa các bên trong thời gian tới, đặc biệt là trong lĩnh vực động lực học và môi trường biển.

Nguồn tin: ThS. Nguyễn Minh Hải, Viện Tài nguyên và Môi trường biển